Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

nutrire fiducia

  • 1 fiducia

    towel
    * * *
    f confidence
    avere fiducia in qualcuno have faith in someone
    di fiducia persona reliable, trustworthy
    incarico responsible
    * * *
    fiducia s.f. trust, confidence, reliance; dependence: fiducia in se stessi, self-confidence (o self-assurance o self-reliance): mancare di fiducia in se stessi, to lack self-assurance (o self-confidence); avere fiducia in qlcu., to trust s.o.; avere fiducia nell'avvenire, to trust to the future; non ho fiducia nelle sue promesse, I have no trust in his promises; abbi fiducia in Dio, put your trust in God; dare fiducia a qlcu., to trust s.o. (o to rely on s.o.); nutrire fiducia, to place faith: nutro molta fiducia nelle mie capacità, I place a lot of faith in my abilities; ispirare fiducia, to inspire confidence; godere della fiducia di qlcu., to enjoy s.o.'s confidence (o trust); meritare la fiducia di qlcu., to deserve s.o.'s confidence (o trust); vi ringrazio per la fiducia che mi è stata dimostrata, I thank you for the confidence placed in me; perdere fiducia in qlcu., to lose faith in s.o.; con fiducia, with confidence (o confidently): con la massima fiducia, with full confidence; piena fiducia, complete trust; fiducia incondizionata, assoluta, absolute faith; per mancanza di fiducia, for want of confidence // ( degno) di fiducia, trustworthy (o reliable); ditta di fiducia, reliable firm (o firm that enjoys great credit); banca di fiducia, one's bank; impiegato di fiducia, trustworthy employee; incarico di fiducia, position of confidence (o responsible task); avere un posto di grande fiducia, to have a position of great trust (o a very responsible position) // uomo di fiducia, trusty (o reliable) man; ( braccio destro) righthand man: mi occorre un uomo di fiducia, I want a man whom I can trust (o whom I can rely on) // (dir.): abuso di fiducia, breach of trust; fiducia testamentaria, testamentary trust // (pol.): voto di fiducia, vote of confidence; porre la questione di fiducia, to ask for a vote of confidence // (comm.): nella fiducia che accoglierete la mia richiesta, feeling confident (that) you will grant my request; non è per mancanza di fiducia verso la vostra rispettabile ditta..., it is not because we do not trust your much esteemed firm...
    * * *
    [fi'dutʃa]
    sostantivo femminile
    1) (fede in qcn., qcs.) confidence, trust, belief, faith

    riporre la propria fiducia in qcn. — to put one's confidence o faith in sb., to place one's trust in sb.

    tradire la fiducia di qcn. — to betray sb.'s trust

    di fiducia — [ persona] trustworthy; [ negoziante] family

    degno di fiducia — dependable, trustworthy

    avere fiducia in — to believe in, to have confidence o faith in, to trust [ persona]; to have confidence o faith o trust in [metodo, medicina]

    2) (sicurezza) confidence, assurance, reliance

    avere fiducia in se stessi — to have self-confidence, to be self-confident

    quest'uomo, questa banca non mi ispira fiducia — this man, bank doesn't inspire much confidence, I don't have much confidence in that man, bank

    3) pol.
    * * *
    fiducia
    /fi'dut∫a/
    sostantivo f.
     1 (fede in qcn., qcs.) confidence, trust, belief, faith; abuso di fiducia breach of trust; riporre la propria fiducia in qcn. to put one's confidence o faith in sb., to place one's trust in sb.; tradire la fiducia di qcn. to betray sb.'s trust; di fiducia [ persona] trustworthy; [ negoziante] family; posto di fiducia position of trust; degno di fiducia dependable, trustworthy; avere fiducia in to believe in, to have confidence o faith in, to trust [ persona]; to have confidence o faith o trust in [metodo, medicina]; ho fiducia nell'avvenire I feel confident about the future
     2 (sicurezza) confidence, assurance, reliance; avere fiducia in se stessi to have self-confidence, to be self-confident; quest'uomo, questa banca non mi ispira fiducia this man, bank doesn't inspire much confidence, I don't have much confidence in that man, bank
     3 pol. voto di fiducia vote of confidence; chiedere la fiducia (al Parlamento) to ask (Parliament) for a vote of confidence.

    Dizionario Italiano-Inglese > fiducia

  • 2 male

    1. m evil
    che c'è di male? where's the harm in it?
    andare a male go off, go bad
    aversela o prendersela a male take it the wrong way
    medicine mal di gola sore throat
    mal di testa/di denti headache/toothache
    mal di mare seasickness
    far male a qualcuno hurt someone
    mi fa male il braccio my arm hurts
    il cioccolato mi fa male chocolate doesn't agree with me
    far male alla salute be bad for you
    farsi male hurt oneself
    2. adv badly
    capire male misunderstand
    di male in peggio from bad to worse
    meno male! thank goodness!
    ( essere giù) be depressed
    il giallo mi sta male yellow doesn't suit me, I don't suit yellow
    il divano sta male qui the couch doesn't look right here
    sta male... it's not done to...
    mi ha risposto male he gave me a rude answer
    * * *
    male s.m.
    1 (opposto di bene) evil: il bene e il male, right and wrong (o good and evil); il genio del male, the evil genius; lo spirito del male, the spirit of evil; non conosce il male, she doesn't know the meaning of evil; indurre qlcu. al male, to lead s.o. astray; rendere bene per male, to return good for evil
    2 (sventura) ill, evil, misfortune; (guaio) trouble: i mali della vita, the ills (o evils) of life; augurare del male a qlcu., to wish s.o. ill; raccontare i propri mali, to tell one's troubles (o woes) // portare male, to bring bad luck // mal comune mezzo gaudio, (prov.) misery loves company // a mali estremi, estremi rimedi, (prov.) desperate ills need desperate remedies // un male tira l'altro, (prov.) it never rains but it pours (o misfortunes never come singly) // non tutto il male viene per nuocere, (prov.) every cloud has a silver lining // tra due mali bisogna scegliere il minore, (prov.) choose the lesser of two evils
    3 (malattia) illness, disease, sickness; (dolore fisico) pain, ache: mal d'aria, altitude sickness; mal caduco, falling sickness; mal di cuore, heart disease; mal di denti, toothache; mal di gola, sore throat: ho mal di gola, I have a sore throat; mal di mare, seasickness; avere il mal di mare, to be seasick; mal di montagna, mountain sickness; mal di stomaco, stomach-ache; mal di testa, headache; un brutto male, cancer; i cibi pesanti mi fanno male, heavy food gives me indigestion; ti fa male?, does it hurt?; ho male alle braccia, mi fanno male le braccia, my arms ache (o hurt); mi fai male, you are hurting me; essere affetto da un male incurabile, to suffer from an incurable disease; farsi male, to hurt oneself: si è fatto male cadendo da un albero, he hurt himself falling from a tree; si è fatto male alla gamba, he hurt his leg
    4 (danno, torto) harm, damage: il male che mi ha fatto, the wrongs he has done me; che male ti può fare?, what harm can it do you?; ciò farà più male che bene, it will do more harm than good; gli avete fatto del male parlando così, you have hurt him by talking like that; non c'è niente di male in ciò, there is no harm in that; non si deve fare male a nessuno, you mustn't hurt people; poco male se non può venire, it does not matter if he cannot come; non sarà male avvisarlo, it wouldn't hurt to tell him; la sua partenza è stato un male per tutti, his departure was bad for everyone.
    ◆ FRASEOLOGIA: meno male, just as well (o a good job o a good thing); (grazie a Dio) thank goodness; (almeno) at least: è arrivato con due ore di ritardo, ma meno male che ora è qui, he arrived two hours late, but at least he's here now; ho dato l'esame di francese e ho preso 20; meno male, poteva andare peggio, I got 20 out of 30 in the French exam; not so bad!, it could have been worse; ho dimenticato il portafogli, meno male che ho un po' di soldi in tasca, I have forgotten my wallet, it's just as well (o it's a good job o it's a good thing) I have some money in my pocket; meno male che sei arrivato, ero proprio nei pasticci, thank goodness you've arrived, I was really in a mess // non bisogna pensare male di lui, give him the benefit of the doubt (o don't think badly of him) // non c'è male, not too bad (o pretty well) // non pensavo a nulla di male, I did not mean anything bad // spettacolo che fa male, (doloroso), painful sight // andare a male, to go bad // aversela a male di qlco., prendere qlco. a male, to feel hurt by sthg. (o to take sthg. in bad part o to take sthg. amiss) // farsi venire un male, to pretend to faint (o to swoon) // mettere male, to foster enmity (o to sow discord) // venir male, to feel faint; mi vien male, I feel faint // voler male a qlcu., (odiarlo) to hate s.o.; (avere un rancore contro qlcu.) to have a grudge against s.o.
    male avv.
    1 (in modo non giusto, scorrettamente) badly: riconosco di aver agito male, I admit I behaved badly; parlare male l'italiano, to speak Italian badly; trattare male qlcu., to treat s.o. badly; è un lavoro fatto male, it's a badly done job // mi ha risposto male, he gave me a rude answer (o he answered me rudely) // fa male a prendersela tanto, he's wrong to get so upset // ti ho fatto male?, did I hurt you?
    2 (in modo sgradevole, sconveniente, sfavorevole): ho dormito male stanotte, I slept badly last night; in quel ristorante si mangia male, the food's awful in that restaurant; quella persona veste male, that person dresses badly; ci siamo rimasti tutti molto male, we all felt bad (o we were all upset) about it; sentirsi male, to feel ill // star male, (di salute) to be ill; (essere sconveniente) to look bad; (di abito ecc.) not to suit // star male a quattrini, to be badly off // gli affari vanno male, business is bad // le cose si mettono male, things are looking bad // io la vedo male, I don't like the look of it // finir male, (avere cattivo esito) to end badly; (prendere una brutta strada) to come to a bad end: la giornata è finita male, the day ended badly; se continua a frequentare quell'ambiente, finirà male, if he keeps in with those people, he'll come to a bad end // non male, not (so) bad: ''Come stai?'' ''Non male'', ''How are you?'' ''Not so bad''; ''Come vanno le cose?'' ''Non male'', ''How are things going?'' ''Not badly'' // bene o male, somehow (or other) // né bene né male, so so // di male in peggio, from bad to worse // per male che vada, at (the) worst
    3 (in modo imperfetto, non completamente) not properly, poorly, badly: quella porta è chiusa male, that door isn't properly closed; la radio funziona male, the radio isn't working properly // hai scritto male l'indirizzo, you didn't get the address right // la foto è riuscita male, the photo hasn't come out well; la gita era mal organizzata, the trip was badly (o poorly) organized // la mia fiducia era mal riposta, my trust was misplaced // siete male informati, you've got it wrong // devo aver capito male, I must have misunderstood
    4 (con valore di negazione): guardare qlcu. con mal celata antipatia, to look at s.o. with ill-concealed dislike; è un atteggiamento che mal si addice a un presidente, it's an attitude that ill becomes a president
    5 (con valore di agg.): quella ragazza non è male, that girl isn't bad-looking; questo quadro non è male, this picture isn't bad at all
    inter. (per esprimere disapprovazione o rammarico): ''Non hai ancora fatto i compiti? Male!'', ''Haven't you done your homework yet? That's too bad!''; ''Ho perso di nuovo le chiavi di casa'' ''Male!'', ''I've lost the house keys again'' ''Too bad!''
    * * *
    ['male]
    1. avv

    scrivere/comportarsi male — to write/behave badly

    rispondere male (in modo errato) to answer wrongly o incorrectly, (in modo sgarbato) to answer back

    parlar male di qn — to speak ill of sb, say bad things about sb

    2)

    sentirsi/star male — (di salute) to feel/be ill

    3)

    (fraseologia) gli è andata male di nuovo — he failed again

    restare o rimanere male — (deluso) to be disappointed, (dispiaciuto) to be sorry, (offeso) to be hurt o offended

    quell'abito le sta proprio male — that dress just doesn't suit her, that dress looks terrible on her

    la vedo male — things look bad (to me), it doesn't look good to me

    niente male quel ragazzo — that boy's not bad, that boy's a bit of alright fam

    2. sm
    1) (ciò che è ingiusto, disonesto) evil
    2) (danno) harm
    3) (dolore) pain, ache, (malattia) illness, disease

    mi fa male una gamba — my leg hurts, I've got a pain in my leg

    farsi male — to hurt o.s.

    avere un brutto male(euf : cancro) to have cancer

    * * *
    I 1. ['male]
    avverbio (compar. peggio; superl. malissimo, pessimamente)
    1) (in modo sbagliato, scorretto, insoddisfacente) [fatto, pagato, leggere, cominciare, trattare, dormire] badly; [ illuminato] poorly, badly; [diagnosticato, indirizzato] wrongly

    finire male — [ persona] to go to the bad; [ rapporto] to go sour

    comportarsi male — to behave badly, to misbehave (oneself), to misconduct oneself

    di male in peggio — worse and worse, from bad to worse

    parlare male di qcn. — to badmouth sb., to speak evil o ill of sb.

    la vedo malefig. I don't like the look of it

    guardare male qcn. — to frown at sb.

    una festa niente male — a goodish party, not a bad party

    2. II ['male]
    sostantivo maschile
    1) (ciò che è malvagio, immorale) evil, ill

    il bene e il male — good and evil, right and wrong

    2) (dolore) pain, ache

    fare male — [braccio, schiena] to ache, to hurt; [ taglio] to smart, to sting

    fare male a qcn. — [ persona] to hurt o injure sb.; fig. to hurt sb.

    farsi male — to get hurt, to hurt o injure oneself

    farsi male alla manoto hurt o injure one's hand

    3) (malattia) illness, sickness

    brutto maleeufem. cancer

    fare del male a qcn. — to harm sb., to do sb. harm

    fare male alla salute — [fumo, alcol] to damage health, to be bad for one's health

    portare male — to be unlucky; [ persona] to be a jinx

    "come va?" - "non c'è male!" — "how are you?" - "not so bad!"

    volere male a qcn. — (nutrire rancore) to bear ill will to sb.; (nutrire odio) to hate sb

    ••

    andare a male — to go bad, to spoil, to go off BE

    aversela o aversene a male to take something amiss, to get sore; mettere male to make o create mischief; non tutto il male vien per nuocere every cloud has a silver lining; non farebbe male a una mosca — he wouldn't hurt o harm a fly, he wouldn't say boo to a goose

    * * *
    male1
    /'male/
     (compar. peggio; superl. malissimo, pessimamente)
     1 (in modo sbagliato, scorretto, insoddisfacente) [fatto, pagato, leggere, cominciare, trattare, dormire] badly; [ illuminato] poorly, badly; [diagnosticato, indirizzato] wrongly; funzionare male not to work properly; finire male [ persona] to go to the bad; [ rapporto] to go sour; comportarsi male to behave badly, to misbehave (oneself), to misconduct oneself; parlare male tedesco to speak bad German; ti sento male I can't hear you very well; di male in peggio worse and worse, from bad to worse; ho fatto male a fare questo I should never have done that; non sarebbe male fare it wouldn't be a bad idea to do; sta male parlare a bocca piena it's bad manners to speak with one's mouth full
     2 (in modo negativo) parlare male di qcn. to badmouth sb., to speak evil o ill of sb.; la vedo male fig. I don't like the look of it; essere mal visto to be in bad odour BE o odor AE; guardare male qcn. to frown at sb.; le cose si mettono male per noi things are looking black down for us
     3 niente male, mica male not bad; una festa niente male a goodish party, not a bad party; niente male il vestito! nice dress!
     male! that's bad!
    ————————
    male2
    /'male/ ⇒ 7
    sostantivo m.
     1 (ciò che è malvagio, immorale) evil, ill; il bene e il male good and evil, right and wrong; non fare nulla di male to do nothing wrong; non c'è nulla di male a fare there is nothing wrong with o in doing; che male c'è? where is the harm (in it)? what harm is there? che cosa ha fatto di male? what has she done wrong?
     2 (dolore) pain, ache; dove ha male? where does it hurt? mal di testa headache; fare male [braccio, schiena] to ache, to hurt; [ taglio] to smart, to sting; fare male a qcn. [ persona] to hurt o injure sb.; fig. to hurt sb.; farsi male to get hurt, to hurt o injure oneself; farsi male alla mano to hurt o injure one's hand; questi stivali mi fanno male ai piedi these boots hurt my feet
     3 (malattia) illness, sickness; male incurabile incurable disease; brutto male eufem. cancer
     4 (danno) fare del male a qcn. to harm sb., to do sb. harm; fare male alla salute [fumo, alcol] to damage health, to be bad for one's health; troppo sole fa male alla pelle too much sun(bathing) is bad for your skin; portare male to be unlucky; [ persona] to be a jinx; "come va?" - "non c'è male!" "how are you?" - "not so bad!"; poco male! no harm done!
     5 (sentimento) volere male a qcn. (nutrire rancore) to bear ill will to sb.; (nutrire odio) to hate sb.
    andare a male to go bad, to spoil, to go off BE; aversela o aversene a male to take something amiss, to get sore; mettere male to make o create mischief; non tutto il male vien per nuocere every cloud has a silver lining; non farebbe male a una mosca he wouldn't hurt o harm a fly, he wouldn't say boo to a goose
    \
    mal d'aria airsickness; avere il mal d'aria to be airsick; mal d'auto car sickness; avere il mal d'auto to be carsick; mal di mare seasickness; avere il mal di mare to be seasick; mal di montagna mountain sickness.

    Dizionario Italiano-Inglese > male

  • 3 sui

    sŭi ( gen.), dat. sibī̆, acc. and abl. se or sese, sing. and plur. (old dat. sibei, C. I. L. 1, 38; 1, 1056;

    1, 1180 et saep.: sibe,

    ib. 1, 1267; 5, 300; cf. Quint. 1, 7, 24; and v. Neue, Formenl. 2, p. 180 sq.; on the quantity of the final i, v. Ritschl, Opusc. 2, p. 632 sqq.; old acc. sed, C. I. L. 1, 196, 13 sq.; 1, 197, 21; strengthened acc. sepse = se ipse, Cic. Rep. 3, 8, 12; cf. Sen. Ep. 108, 32:

    semet,

    Hor. S. 1, 6, 78; Liv. 2, 12, 7; 2, 44, 8 al.), pron. of 3d pers. in recipr. and reflex. sense [Sanscr. sva-, svajam-, self; Gr. he, We, sphe (hou, hoi, he); cf. suus, old Lat. sovos; v. Curt. Gr. Etym. p. 396; Corss. Ausspr. 2, p. 54], of himself, of herself, of itself, of themselves; one another, each other, etc.; him, her, it, them; and, as subj. of inf., he, she, it, they (on the use of se or sese in acc., cf.: ut se dicamus, cum aliquem quid in alium fecisse ostendimus, ut puta: ille dicit se hoc illi fecisse;

    cum autem in se ipsum, tunc dicamus sese, velut: dixit sese hoc sibi fecisse,

    Charis. 1, 15, p. 86 P.; but the distinction is not commonly observed; the two forms being used indifferently, except that sese is preferred where there is emphasis, especially at the beginning or end of a clause, or in reference to a preceding ipse; v. infra; and cf. Neue, Formenl. 2, p. 182 sqq.).
    I.
    Prop., as pron. reflex., of an object considered as receiving or affected by its own act, himself, herself, itself, themselves.
    A.
    In all clauses, referring to the grammatical subject of the clause.
    1.
    As direct obj. of verb:

    dedistine gladium, qui se occideret?

    Plaut. Trin. 1, 2, 92:

    artis eloquar quem ad modum se expediant,

    id. ib. 2, 1, 10:

    se in plagas conicere,

    id. ib. 2, 1, 12:

    numquam erit alienis gravis qui suis se concinnat levem,

    id. ib. 3, 2, 58: se aperiunt, Ter. And. 4, 1, 8:

    adplicat ad Chrysidis patrem se,

    id. ib. 5, 4, 22:

    si is posset ab ea sese avellere,

    id. Hec. 4, 1, 39:

    hi se ad nos adplicant,

    id. Heaut. 2, 4, 13:

    per eos, ne causam diceret, se eripuit,

    Caes. B. G. 1, 4:

    cum ferrum se inflexisset,

    id. ib. 1, 25:

    praecipites fugae sese mandabant,

    id. ib. 2, 24:

    si se telo defenderet fur,

    Cic. Mil. 3, 9:

    Catoni licuit Tusculi se in otio delectare,

    id. Rep. 1, 1, 1:

    solum igitur quod se ipsum movet, numquam ne moveri quidem desinit,

    id. ib. 6, 25, 27:

    statim homo se erexit,

    id. Rosc. Am. 22, 60:

    majores acceperamus se a Gallis auro redemisse,

    Liv. 22, 59, 7:

    in montem sese recipere,

    Caes. B. G. 1, 25; 1, 26; Cic. Fin. 3, 19, 63:

    ad inpedimenta se conferre,

    Caes. B. G. 1, 26:

    sese alicui ad pedes proicere,

    id. ib. 1, 31:

    se gerere,

    to behave, Cic. Agr. 2, 19, 53:

    sic se res habet, ut, etc.,

    id. de Or. 2, 67, 271; id. Fin. 1, 7, 25; 5, 10, 27 sq.:

    quod uxor sua ex fico se suspendisset,

    Quint. 6, 3, 88. — Strengthened by ipse, nom.:

    hic se ipsus fallit,

    Ter. And. 3, 2, 15:

    ut se ipse diliget,

    Cic. Fin. 2, 11, 33:

    ipse enim se quisque diligit,

    id. Lael. 21, 80:

    ita non modo superiores, sed etiam se ipse correxerat,

    id. Or. 52, 176:

    omne animal se ipsum diligit,

    id. Fin. 5, 9, 24:

    neque prius vim adhibendam putaverunt, quam se ipse indicasset,

    Nep. Paus. 4, 3:

    miles se ipse interfecit,

    Tac. H. 3, 51; 4, 11:

    ne, ignorando regem, semet ipse aperiret quis esset,

    Liv. 2, 12, 7:

    nec sese ipsi gravant,

    Quint. 1, 12, 10.—Sometimes acc.:

    inperator qui se ipsum non continet,

    Cic. Imp. Pomp. 13, 38:

    quid est enim se ipsum colligere, nisi, etc.,

    id. Tusc. 4, 36, 78; 1, 23, 53:

    ut quidam imperatores se ipsos dis inmortalibus devoverent,

    id. N. D. 2, 3, 10:

    quod si se ipsos illi nostri liberatores e conspectu nostro abstulerunt,

    id. Phil. 2, 44, 114:

    admovisse semet ipsos lateri suo,

    Curt. 7, 1, 14:

    gladio se ipsam transfixit,

    Vell. 2, 26, 3.—In gerund. construction:

    ne sui in perpetuum liberandi occasionem dimittant,

    Caes. B. G. 5, 38; 3, 6; 4, 34:

    principes sui conservandi causa profugerunt,

    Cic. Cat. 1, 3, 7:

    maximam causam ad se inundandam terra praestabit,

    Sen. Q. N. 3, 29, 4.—
    2.
    As indirect obj.:

    animo servit, non sibi,

    Plaut. Trin. 2, 2, 27:

    sapiens ipsus fingit fortunam sibi,

    id. ib. 2, 2, 84:

    ne ibi diffregisset crura aut cervices sibi,

    id. Mil. 3, 1, 126:

    nil aliud nisi quod sibi soli placet consulit,

    id. Trin. 2, 3, 4:

    quaerunt sibi liberos,

    id. Ps. 1, 1, 21:

    aurum habeat sibi,

    id. Mil. 4, 2, 108:

    illum multae sibi expetessunt,

    id. ib. 4, 6, 16:

    tum me convivam solum abducebat sibi,

    Ter. Eun. 3, 1, 17:

    non sibi soli postulat, etc.,

    id. ib. 3, 2, 27:

    nunc sibi uxorem expetit,

    id. And. 3, 2, 40:

    is sibi legationem ad civitates suscepit,

    Caes. B. G. 1, 3:

    neque sibi homines feros temperaturos existimabat, quin exirent, etc.,

    id. ib. 1, 33:

    hoc sibi nomen adrogare,

    Cic. Rep. 1, 33, 50; 1, 5, 9:

    alia sunt tamquam sibi nata,

    id. Fin. 3, 19, 63:

    proposita sibi morte,

    id. Sest. 21, 48; id. Fin. 5, 11, 31:

    ne, illo cunctante, Numidae sibi consulant,

    Sall. J. 62, 1:

    ut populum Romanum sibi desumerent hostem,

    Liv. 7, 20, 5:

    Turnus, praelatum sibi advenam aegre patiens,

    id. 1, 2:

    petebant ut regis sui filiam matrimonio sibi jungeret,

    Curt. 8, 1, 9:

    nemo sibi tantummodo errat,

    Sen. Vit. Beat. 1, 4:

    locum sibi ad formam sui exsculpsit,

    id. Q. N. 4, 3, 4.—With ipse:

    ipse tantos sibi spiritus sumpserat,

    Caes. B. G. 1, 33 fin.:

    nec ipsi sibi exemplo sunt,

    Cic. Lael. 21, 80:

    iste, quasi praeda sibi advecta, ducit,

    id. Verr. 2, 5, 25, § 64:

    Junius necem sibi ipse conscivit,

    id. N. D. 2, 3, 7:

    voluntarium non sibimet ipse solum, sed etiam funeri suo exilium indixit,

    Liv. 39, 52, 9:

    proinde consulant sibi ipsi,

    Just. 16, 4, 15:

    avaritia, quae quicquid omnibus abstulit, sibi ipsi neget,

    Sen. Q. N. 1, prol. 6; cf. Cic. Marc. 5, 13. —
    3.
    After substt., adjj., etc.:

    omnino est amans sui virtus,

    Cic. Lael. 26, 98:

    ut sit sui similis,

    Plaut. Trin. 2, 2, 7:

    omnem naturam esse servatricem sui,

    Cic. Fin. 5, 9, 26:

    cum videret, si non paruisset, dissimilem se futurum sui,

    id. Phil. 9, 3, 6; id. Tusc. 1, 19, 43: nihil malo quam et me mei similem esse et illos sui, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, A, 2:

    habetis ducem memorem vestri, oblitum sui,

    Cic. Cat. 4, 9, 19:

    potens sui,

    Hor. C. 3, 29, 41:

    nihil est tam incontinens sui,

    Sen. Q. N. 3, 30, 6:

    quod sibi obsit, quia sit sibi inimicus,

    Cic. Fin. 5, 10, 28: inimicus ipse [p. 1795] sibi putandus est, id. ib.:

    cum ipsi homines sibi sint per se cari,

    id. ib. 5, 13, 38:

    Medus infestus sibi,

    Hor. C. 3, 8, 19:

    crescit indulgens sibi hydrops,

    id. ib. 2, 2, 13; cf.:

    nec enim utilius quicquam est quam sibi utilem fieri,

    Sen. Ben. 1, 11, 5:

    Campanus se digna probra in insontem jacere,

    Liv. 25, 18, 8:

    (mundus) se ipse consumptione alebat sui,

    Cic. Univ. 6:

    cum multa adsoleat veritas praebere vestigia sui,

    Liv. 40, 54, 8:

    caecus amor sui,

    Hor. C. 1, 18, 14:

    sui contemptor,

    Quint. 12, 1, 20:

    in spem sui bonam adducitur,

    Sen. Ira, 2, 21, 3:

    (aer) ima sui parte maxime varius est,

    id. Q. N. 2, 11, 1:

    ipsa (virtus) pretium sui,

    id. Vit. Beat. 9, 4:

    neque est quod existimes illum vilem sibi fuisse: pretium se sui fecit,

    id. Ben. 1, 9, 1:

    saepe taedio laboris ad vilitatem sui compelluntur ignavi,

    Curt. 5, 9, 7:

    nemo non benignus est sui judex,

    Sen. Ben. 2, 26, 1:

    Romanus in ipso fine vitae vindex sui exstitit,

    Val. Max. 3, 2, 11:

    equestris ordinis juventus omnibus annis bis urbem spectaculo sui celebrabat,

    id. 2, 2, 9; cf. with ipse:

    utpote ipsa sui appellatione virorum majestati debitum a feminis reddens honorem,

    id. 2, 1, 7. —
    4.
    With prepp.:

    qui admisit in se culpam,

    Plaut. Trin. 1, 2, 6:

    culpam ut ab se segregent,

    id. ib. 1, 2, 42:

    segregat ab se omnis,

    id. Mil. 4, 6, 17; 4, 6, 62:

    me ad se deduxit,

    id. ib. 2, 1, 121; 3, 1, 118; id. Ps. 3, 2, 6:

    quae me non excludit ab se, sed apud se occludet domi,

    id. Men. 4, 2, 108:

    habet aliud (negotium) magis ex se et majus,

    Ter. And. 5, 4, 51:

    et fingunt quandam inter se nunc fallaciam,

    id. ib. 1, 3, 15:

    duxit secum virginem,

    id. Eun. 2, 1, 23; Cic. Att. 5, 17, 3; Liv. 35, 30; 43, 18:

    ex se generare,

    Quint. 1, 1, 36: — pro se quisque = unusquisque, every one, each one singly, etc., freq. in Livy (cf. suus, II. D. 2.):

    Pro se quisque id quod quisque potest... Edit,

    Plaut. Am. 1, 1, 76:

    pro se quisque alius agnum inmolabat, alius pullum,

    Sen. Q. N. 4, 6, 2:

    pro se quisque sedulo Faciebant,

    Ter. Heaut. 1, 1, 74:

    cum pro se quisque tenderet ad portas,

    Liv. 6, 3; 6, 8; 1, 9; 1, 59;

    2, 6: — Boiosque receptos ad se socios sibi adsciscunt,

    Caes. B. G. 1, 5 fin.:

    exercitum ante se mittit,

    id. ib. 1, 21:

    supra se collocare,

    id. ib. 1, 24:

    ex materia in se omnia recipiente mundum factum esse,

    Cic. Ac. 2, 37, 118:

    litteras ad se ab amico missas protulit,

    id. Phil. 2, 4, 7:

    praedam prae se agentes,

    Liv. 5, 45; 38, 21:

    quam (rem publicam) exercitus, quantum in se fuit, prodebat,

    id. 2, 43; 9, 40; Nep. Iphic. 3, 4; cf. id. Hann. 12, 2 (v. infra, II. B. 2.):

    quibus poterat sauciis ductis secum,

    Liv. 4, 39.—Rarely referring to subj. inf.:

    nam dicere apud eum de facinore... cum per se ipsum consideres, grave est,

    Cic. Deiot. 2, 4:

    non quia per se beatum est malo caruisse,

    Sen. Q. N. 1, prol. 6. —
    5.
    With inf. pass. in obj.-clause:

    ne quis se aut suorum aliquem praetermissum queratur,

    Cic. Rep. 1, 1, 1:

    quibus (nominibus) illae res publicae sese appellari velint,

    id. ib. 1, 33, 50:

    qui se minus timidos existimari volebant,

    Caes. B. G. 1, 39, 6.—
    6.
    As predicate ( = suus, II. B. 2. d; very rare):

    quisquis est deus, si modo est alius... totus est sensuus, totus visuus, totus audituus, totus animae, totus animi, totus sui,

    in his own power, independent, Plin. 2, 7, 5, § 14. —
    B.
    Referring to a logical subject, other than the grammatical subj. of the clause.
    1.
    To a definite subj.:

    neque praeter se umquam ei servos fuit,

    Plaut. Capt. 3, 4, 48:

    hunc aiebant indignum civitate ac sese vivere,

    id. Trin. 1, 2, 176: exercitum consumptum videtis;

    quem turpiter se ex fuga recipientem ne qua civitas recipiat, etc.,

    Caes. B. G. 7, 20 fin.:

    reliquos sese convertere cogunt,

    id. B. C. 1, 46:

    multis illi in urbibus reficiendi se et curandi potestas fuit,

    Cic. Phil. 9, 3, 6:

    cur his persequendi juris sui adimis potestatem,

    id. Div. in Caecil. 6, 21:

    cum nihil sit periculosius quam spatium confirmandi sese Antonio dari,

    id. Fam. 10, 33, 5:

    tantam ingenuit animantibus conservandi sui natura custodiam,

    id. N. D. 2, 48, 124:

    neque sui colligendi hostibus facultatem relinquunt,

    Caes. B. G. 3, 6:

    ut quam minimum spatii ad se colligendos Romanis daretur,

    id. ib. 3, 19; 3, 4; 4, 34; Hirt. B. G. 8, 16:

    Gallica acies nullum spatium respirandi recipiendique se dedit,

    Liv. 10, 28, 11:

    nec raptis aut spes de se melior aut indignatio est minor,

    id. 1, 9, 14: Faustulo spes fuerat regiam stirpem apud se educari, id. 1, 5, 5:

    proelium cum fiducia sui commissum est,

    id. 7, 33, 5; 10, 14, 17:

    detecta fraus cautiores Thyreensis fecit: dato responso, nullam se novam societatem accepturos, etc.,

    id. 36, 12, 8:

    patres censuerunt, qui honorem, quem sibi capere per leges liceret, peteret, etc.,

    id. 32, 7, 11:

    jusso magistro equitum abdicare se magistratu,

    id. 4, 35; 22, 33, 12:

    haec cum apud timentes sibimet ipsos increpuissent,

    id. 6, 37, 1:

    ab ipso, quaerenti sibi commendationem ad gentem monitus,

    id. 36, 8, 4 Weissenb. ad loc.:

    signa peditum, prae se habentium scuta,

    id. 38, 21, 3:

    invenere oppidanos vim hostium ab se arcentes,

    id. 6, 9, 7:

    exire enim sua secum efferentibus jussis primum arma ademit,

    id. 43, 18, 11; cf.

    § 10: quos in numerum pecorum redegit ignoratio sui,

    Sen. Vit. Beat. 5, 2:

    quia nullum illis sui regimen est,

    id. Ep. 94, 67:

    inter se nihil inlicitum,

    Tac. H. 5, 5; 1, 64:

    quasi objurgatio sui est,

    Quint. 11, 3, 49.—
    2.
    To indefinite subj.:

    deforme est de se ipsum praedicare,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    posse enim liberalitate uti non spoliantem se patrimonio nimirum est pecuniae fructus maximus,

    id. ib. 2, 18, 64:

    non arbitrari sese scire quod nesciat,

    id. Ac. 1, 4, 16:

    cui proposita sit conservatio sui,

    id. Fin. 5, 13, 37:

    sic amicitiae... effectrices sunt voluptatum tam amicis quam sibi,

    id. ib. 1, 20, 67:

    amare... etiam si ad se ex iis nihil redeat,

    id. ib. 2, 24, 78:

    (judicatio) quae aut sui laudem aut adversarii vituperationem contineat,

    id. Inv. 1, 51, 97; id. Or. 36, 124; id. Off. 1, 39, 139:

    ut, quanti quisque se faciat, tanti fiat ab amicis,

    id. Lael. 16, 59; id. Off. 1, 28, 99; id. Rosc. Com. 17, 52 fin.:

    si nullus ex se metus aut spes,

    Tac. A. 2, 38:

    ceterum et interrogandi se ipsum et respondendi sibi solent esse non ingratae vices,

    Quint. 9, 2, 14:

    sibi servire gravissima est servitus,

    Sen. Q. N. 3, praef. 17:

    quam multa sunt vota, quae etiam sibi fateri pudet,

    id. Ben. 6, 38, 5:

    nec haec vilitas sui est,

    id. Clem. 1, 3, 4:

    culpa est, immiscere se rei ad se non pertinenti,

    Dig. 50, 17, 36:

    profecto est supplicio se liberare tam facile quam supplicium perpeti,

    Val. Max. 3, 2, 6.
    II.
    Hence, in dependent clauses, transf., as pers. pron. 3d pers., with reflex. reference, him, her, it, them; he, she, they, etc.
    A.
    In gen., of an obj. indentified with,
    1.
    The gram. subj. of the principal clause:

    qui omnis se amare credit, quemque aspexerit,

    Plaut. Mil. 4, 9, 14:

    illa mulier lapidem silicem subigere ut se amet, potest,

    id. Poen. 1, 2, 77; id. Cas. prol. 46:

    orare jussit, si se ames, jam ut ad sese venias,

    Ter. And. 4, 2, 4:

    ait, si... non id metuat, ne, ubi acceperim, Sese relinquam,

    id. Eun. 1, 2, 61:

    timet animum amicae se erga ut sit suae,

    id. Heaut. 1, 2, 15:

    utrumque jussit interfici, alterum, quia viam demonstravisset interimendi sui,

    Cic. Tusc. 5, 20, 60:

    qui precabantur, ut sibi sui liberi superstites essent,

    id. N. D. 2, 28, 72; id. Prov. Cons. 17, 42:

    ne ipse quidem sua tanta eloquentia mihi persuasisset, ut se dimitterem,

    id. Or. 28, 100:

    impetrat a senatu, ut dies sibi prorogaretur,

    id. Verr. 2, 1, 38, § 98:

    hunc sibi ex animo scrupulum, qui se dies noctisque stimulat, ut evellatis, postulat,

    id. Rosc. Am. 2, 6:

    Iccius nuntios ad eum mittit, nisi subsidium sibi submittatur,

    Caes. B. G. 2, 6 fin.:

    quos cum apud se conspexisset... quid ad se venirent,

    id. ib. 1, 47:

    mittit, qui petant atque orent, ut sibi subveniat,

    id. B. C. 1, 17:

    Scipionem Hannibal eo ipso, quod adversus se dux lectus esset, praestantem virum credebat,

    Liv. 21, 39, 8:

    Pausanias orare coepit, ne se prodiret,

    Nep. Paus. 8, 6:

    cum ejus principes animadvertisset timere, ne propter se bellum eis Lacedaemonii indicerent,

    id. Them. 8, 3:

    Ubii legatos mittunt, qui doceant... neque ab se fidem laesam,

    Caes. B. G. 6, 9:

    tum Volero, ubi indignantium pro se acerrimus erat clamor, etc.,

    Liv. 2, 55, 6:

    transfugit, patris in se saevitiam conquerens,

    id. 1, 53, 5:

    praesidia imposuit in urbibus, quae ad se defecerant,

    Sall. J. 61, 1:

    navigia sarcina depressa parum ostendunt non aquam sibi resistere?

    Sen. Q. N. 2, 9, 3.—So in phrases incorporated with a principal clause:

    Nicias vehementer tua sui memoria delectatur,

    Cic. Att. 13, 1, 3:

    nihil est appetentius similium sui,

    id. Lael. 14, 50: Pompeius facultatem sui insequendi ademerat, Caes. B. C. 1, 29:

    praefectum in se ruentem trans fixit,

    Curt. 4, 16, 23:

    rediere cum legatis ad redimendos sese missis,

    Liv. 22, 59, 18:

    potestatem omnibus adeundi sui fecit,

    Suet. Tib. 40:

    Germanicus legiones universas sibi summam reipublicae deferentes compescuit,

    id. Calig. 1:

    quam si di inmortales potestatem visendi sui faciant,

    Sen. Clem. 1, 19, 9:

    (terra) non potest tam multa tantoque se ipsa majora nutrire, nisi, etc.,

    id. Q. N. 6, 16, 3.—
    2.
    Of an obj. indentified with a logical subj., other than the gram. subj. of the leading clause:

    a Caesare valde liberaliter invitor, sibi ut sim legatus,

    Cic. Att. 2, 18, 3:

    horum unum quidque... a se potius quam ab adversariis stare demonstrabitur,

    id. Inv. 1, 43, 81; id. Mil. 16, 44:

    nam mihi scito jam a regibus adlatas esse litteras, quibus mihi gratias agant, quod se mea sententia reges appellaverim,

    id. Fam. 9, 15, 4:

    testem rei publicae relinquere, meae perpetuae erga se voluntatis,

    id. ib. 1, 4, 10:

    quos non tam ulcisci studeo quam sanare sibi ipsos,

    id. Cat. 2, 8, 17:

    quo ex oppido cum legati ad eum venissent oratum, ut sibi ignosceret,

    Caes. B. G. 7, 12; Liv. 6, 42; 1, 5:

    cum ei in suspitionem venisset, aliquid in epistula de se esse scriptum,

    Nep. Paus. 4, 1:

    cohortem octavam decimam Lugduni, solitis sibi hibernis, relinqui placuit,

    Tac. H. 1, 64. —
    B.
    In partic., in reported words or thoughts (orat. obliqua) referring to the person to whom they are ascribed.
    1.
    As subj. or obj., direct or indirect, with inf.:

    quos Hannibal misit astrictos jure jurando se redituros esse, nisi, etc.,

    Cic. Off. 1, 13, 40:

    Postumius mihi nuntiavit... se a Marcello ad me missum esse,

    id. Fam. 4, 12, 2:

    qui dixisse fertur a se visum esse Romulum... eum sibi mandasse ut populum rogaret ut sibi eo in colle delubrum fieret: se deum esse,

    id. Rep. 2, 10, 20; id. Mil. 35, 95 sqq.:

    nuntium mittit... sese diutius sustinere non posse,

    Caes. B. G. 2, 6 fin.:

    Divitiacus Caesarem obsecrare coepit... scire se illa esse vera, nec quemquam ex eo plus quam se doloris capere... sese tamen amore fraterno commoveri,

    id. ib. 1, 20:

    unum se esse, qui, etc.... ob eam rem se ex civitate profugisse,

    id. ib. 1, 31:

    haec sibi esse curae,

    id. ib. 1, 40:

    non sese Gallis, sed Gallos sibi bellum intulisse,

    id. ib. 1, 44:

    ipsos se inter multitudinem militum occultasse,

    id. ib. 7, 38:

    sensit Themistocles, si eo pervenisset, sibi esse pereundum,

    Nep. Them. 8, 6:

    dato responso (sc. a Thyreensibus), nullam se novam societatem accepturos,

    Liv. 36, 12, 8.—
    2.
    In subordinate clauses, questions, exhortations, etc., with subj.
    a.
    In gen.:

    qui abs te taciti requirunt, cur sibi hoc oneris imposueris, cur se potissimum delegeris,

    Cic. Planc. 18, 46; 2, 6; id. Marc. 10, 30:

    conclamavit, quid ad se venirent?

    Caes. B. G. 1, 47:

    unum petere ac deprecari... ne se armis despoliaret,

    id. ib. 2, 31:

    ad quos cum Caesar nuntios misisset, qui postularent, eos qui sibi bellum intulissent, sibi dederent,

    id. ib. 4, 16:

    cur sui quicquam esse imperii trans Rhenum postularet?

    id. ib.:

    Cicero respondit, si ab armis discedere velint, se adjutore utantur,

    id. ib. 5, 41:

    Veneti legationem ad Crassum mittunt, si velit suos recipere, obsides sibi remittat,

    id. ib. 7, 4:

    rex ignarus quae legati ejus (Hannibalis) ad se adlaturi fuissent,

    Liv. 23, 39:

    hac necessitate coactus, domino navis, qui sit, aperit, multa pollicens, si se conservasset,

    Nep. Them. 8, 6:

    legatos in Bithyniam miserunt, qui ab rege peterent, ne inimicissimum suum secum haberent sibique dederet (for secum, v. I. A. 4. supra),

    id. Hann. 12, 2.—
    b.
    Esp., in subordinate clauses (sub-oblique), with subj. expressing the assertion or view of the person reported as speaking:

    magnam Caesarem injuriam facere, qui vectigalia sibi deteriora faceret,

    Caes. B. G. 1, 36:

    quod sibi Caesar denuntiaret,

    id. ib.:

    sed eo deceptum, quod neque commissum a se intellegeret, quare timeret,

    id. ib. 1, 14:

    quod nec paratus... obsecutus esset, credidissetque, cum se vidissent Aetoli, omnia, etc.,

    Liv. 35, 44, 3:

    Ambiorix locutus est,... sua esse ejusmodi imperia, ut non minus haberet juris in se multitudo, quam ipse in multitudinem,

    Caes. B. G. 5, 27:

    Divitiacus ait,... nec quemquam ex eo plus quam se doloris capere, propterea quod per se crevisset,

    id. ib. 1, 20: eos incusavit, quod sibi [p. 1796] quaerendum aut cogitandum putarent, etc., id. ib. 1, 40:

    decima legio Caesari gratias egit, quod de se optimum judicium fecisset,

    id. ib. 1, 41:

    doluisse se, quod populi Romani beneficium sibi extorqueretur,

    id. B. C. 1, 9:

    tum ei dormienti eundem visum esse rogare ut, quoniam sibi vivo non subvenisset, etc.,

    Cic. Div. 1, 27, 57:

    Scipionem Hannibal eo ipso, quod adversus se dux potissimum lectus esset, praestantem virum credebat,

    Liv. 21, 39, 8:

    Pausanias orare coepit... quod si eam veniam sibi dedisset, magno ei praemio futurum,

    Nep. Paus. 4, 6:

    neque prius vim adhibendam putaverunt, quam se ipse indicasset,

    id. ib. 4, 3:

    Caesar legatos cum his mandatis mittit, Quoniam... hanc sibi populoque Romano gratiam referret,

    Caes. B. G. 1, 35:

    nos esse iniquos, quod in suo jure se interpellaremus,

    id. ib. 1, 44:

    neque ipsos in his contentionibus, quas Aedui secum habuissent, usos esse, etc.,

    id. ib.:

    maximae sibi laetitiae esse praedicavit, quod aliquos patria sua se meliores viros haberet,

    Val. Max. 6, 4, ext. 5.—Rarely with indic. when the author asserts the action as a fact: Volero, ubi indignantium pro se acerrimus erat clamor, etc. ( = eo; cf.

    infra, C.),

    Liv. 2, 55, 6.—
    C.
    Without reflex. reference, = an oblique case of is or ipse (in the best prose rare, and mostly where the conception of the orat. obliq. is suggested by the context; cf.

    B. 2. b. supra): i, seis, jube transire huc quantum possit, se ut videant domi Familiares ( = eam),

    Plaut. Mil. 2, 2, 26; 1, 1, 6:

    me misit miles ad Eam... ut hinc in Elatiam hodie eat secum semul,

    id. Bacch. 4, 2, 9:

    ut eum, qui se hic vidit, verbis vincat, ne is se viderit,

    id. Mil. 2, 2, 31; cf. v. 35;

    3, 2, 54: ut eam in se dignam condicicnem conlocem,

    id. Trin. 1, 2, 122:

    ipsi hi mihi dant viam, quo pacto ab se argentum auferam,

    id. Ep. 2, 2, 9; id. Poen. 5, 2, 123:

    dicit capram, quam dederam servandam sibi, etc.,

    id. Merc. 2, 1, 15:

    unum hoc scio, esse meritam, ut memor esses sui,

    Ter. And. 1, 5, 46:

    cum Epaminondas accusatur, quod ei, qui sibi ex lege praetor successerat, exercitum non tradiderit,

    Cic. Inv. 1, 33, 55:

    et se ipsum nobis, et eos, qui ante se fuerunt, in medio posuit,

    id. ib. 2, 2, 7 (but B. and K. bracket se):

    Dexo hic, quem videtis, non quae privatim sibi eripuisti, sed unicum abs te filium flagitat,

    id. Verr. 2, 5, 49, § 128:

    postea quam exposuit quae sibi videbantur,

    id. Div. 1, 54, 122 (dub.;

    B. and K. ipsi): et cum ad illum scribas, nihil te recordari de se,

    id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 23 (B. and K. bracket de se):

    quem Caesar, ut erat de se meritus, donatum pronuntiavit,

    Caes. B. C. 3, 53:

    Caesar Rhenum transire constituit... quod auxilia contra se Treveris miserant,

    id. B. G. 6, 9 init.:

    Metellus... in eis urbibus, quae ad se defecerant... praesidia inponit,

    Sall. J. 61, 1; 66, 1:

    Bocchus flectitur, reputando quae sibi duobus proeliis venerant,

    id. ib. 103, 2:

    statuit urbis, quae... adversum se opportunissimae erant, circumvenire,

    id. ib. 88, 4:

    ipse... ex perfugis cognitis... qui cum eo (Scipione) bellum contra se gerebant,

    Hirt. B. Afr. 8 fin.:

    vel quia nil rectum, nisi quod placuit sibi, ducunt,

    Hor. Ep. 2, 1, 83; id. S. 2, 8, 82:

    centum boves militibus dono dedit, qui secum fuerant,

    Liv. 7, 37, 3; 8, 35:

    Hannibalem angebat, quod Capua pertinacius oppugnata ab Romanis quam defensa ab se... animos averterat,

    id. 26, 38, 1:

    alter victus fratrum ante se strage,

    id. 1, 25, 11 Weissenb. ad loc.;

    7, 6, 12: Caesar... omnibus qui contra se arma tulerant, ignovit,

    Vell. 2, 56, 1:

    quamquam obsidione Massiliae, quae sibi in itinere portas clauserat, retardante... tamen omnia subegit,

    Suet. Caes. 34:

    cujus rector circa se dimicans occubuerat,

    id. Tib. 4:

    quod eos coegit superare Lacedaemonios, quos ante se nemo ausus fuit aspicere,

    Nep. Epam. 8, 3 (cf.:

    ante illum,

    id. Iphic. 1, 3):

    quae nox sibi proxima venit, insomnis,

    Luc. 5, 805.
    III.
    Pron. recipr., each other, one another:

    nam cum esset Praenestinis nuntiatum... patres ac plebem in semet ipsos versos,

    Liv. 6, 28, 1; so very rare, except in phrase: inter se, one another, each other, mutually, reciprocally, = allêlous (prop. between or among them, among themselves, hence no ellips. of another se is to be assumed; cf. Krebs, Antibarb. p. 609; Hand, Turs. 3, p. 397 sqq.): nil cessarunt ilico Osculari atque amplexari inter se, Plaut. Mil. 5, 39; 2, 1, 61; 3, 1, 120:

    video eos inter se amare,

    Ter. Ad. 5, 3, 42:

    neque solum colent inter se ac diligent (cf. ante: alter ab altero postulabit),

    Cic. Lael. 22, 82:

    Cicerones pueri amant inter se,

    id. Att. 6, 1, 12; id. Q. Fr. 3, 3, 1; id. Cat. 3, 5, 13; id. N. D. 1, 44, 122:

    inter se adspicere,

    id. Cat. 3, 5, 13:

    inter se congruere,

    id. Rosc. Am. 22, 62:

    complecti inter se milites coepisse,

    Liv. 7, 42, 6:

    ut neque inter se contingant trabes,

    Caes. B. G. 7, 23; id. B. C. 1, 21:

    inter se nondum satis noti,

    Liv. 21, 39, 7:

    populus et senatus Romanus placide modesteque inter se rempublicam tractabant,

    Sall. J. 41, 2:

    bellum summa inter se contentione gerere,

    Cic. Rep. 1, 16, 25:

    cum inter se timerent,

    Nep. Dion, 4, 1; id. Eum. 4, 2: haec inter se quam repugnent, contradict one another, Cic. Tusc. 3, 29, 72; id. N. D. 1, 12, 30 (cf.: sibi repugnare, to be inconsistent with itself;

    v. Krebs, Antibarb. p. 1018): inter se differre,

    Caes. B. G. 1, 1:

    cur legendi sint, nisi ipsi inter se, qui idem sentiunt, non intellego,

    by one another, Cic. Tusc. 2, 3, 8:

    quosdam inter se similis,

    id. Ac. 2, 17, 55:

    res inter se similes,

    Quint. 9, 2, 51; 9, 4, 17. — With subst.:

    adhaesitationes atomorum inter se,

    Cic. Fin. 1, 6, 19:

    quae res eos in bello inter se habuit,

    Sall. J. 79, 3; cf.:

    auxerant inter se opinionem,

    their mutual regard, Liv. 21, 39, 9.—Pleon.:

    vitam inter se utriusque conferte,

    Cic. Rosc. Com. 7, 20:

    compositis inter se rebus,

    Sall. J. 66, 2:

    vitatur duriorum inter se congressus,

    Quint. 11, 3, 35.—Of local relation:

    duas insulas propinquas inter se,

    Sall. H. 1, 61 Dietsch; id. J. 98, 3:

    postquam haud procul inter se erant,

    id. ib. 53, 7:

    haud longe inter se castra facere,

    id. ib. 55, 6 (inter se, without recipr. reference, v. supra, I. A. 4.).
    IV.
    Idiomatic uses.
    A.
    Se, with prepp., one ' s house, home; mostly ad se, apud se, to or at one ' s house, home, at home:

    quae me non excludet ab se, sed apud se occludet domi,

    Plaut. Men. 4, 2, 108:

    postquam in aedis me ad se deduxit domum,

    id. Mil. 2, 1, 43:

    me ad se ad prandium, ad cenam vocant,

    id. ib. 3, 1, 118: intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se, Lucil. ap. Charis. p. 86 P.:

    L. Caesar, ut veniam ad se, rogat,

    Cic. Att. 15, 4, 5:

    qui a me petierit ut secum et apud se essem cottidie,

    id. ib. 5, 6, 1.—
    2.
    Trop.:

    num tibi videtur esse apud sese?

    in his senses, Ter. Hec. 4, 4, 85. —
    B.
    Sibi pleonast. as dat. of the interested person:

    ipse autem Ariovistus tantus sibi spiritus sumpserat,

    Caes. B. G. 1, 33 fin.:

    tum sibi M. Pisonis domum ubi habitaret elegerat,

    Cic. Phil. 2, 25, 61; cf. I. A. 2. supra. So esp. freq. in expressions of surprise or abrupt questions (commonly, but loosely called a dat. ethic.):

    quid sibi vult pater? cur simulat?

    Ter. And. 2, 3, 1:

    quid sibi hic vestitus quaerit?

    id. Eun. 3, 5, 10:

    hostes admiratio cepit, quidnam sibi repentinus clamor vellet,

    Liv. 44, 12, 1:

    quid ergo sibi vult pars altera orationis?

    id. 40, 12, 14:

    mirantes, quid sibi vellet,

    id. 3, 35, 5; 3, 50, 15; 4, 13, 12;

    32, 25, 10: pro deum fidem quid vobis vultis?

    id. 3, 67, 7. —
    C.
    Sibi with suus, emphasizing the idea of possession, his own, etc. (ante- and post-class.):

    cocleae... Suo sibi suco vivont,

    Plaut. Capt. 1, 1, 13:

    sed is quo pacto serviat suo sibi patri,

    id. ib. prol. 5;

    46: si ille huc salvos revenit, reddam suom sibi,

    id. Trin. 1, 2, 119 Brix. ad loc.:

    suam sibi rem salvam sistam,

    id. Poen. 5, 2, 123:

    locus argumento'st suom sibi proscaenium,

    id. ib. prol. 57;

    97: omnem rem inveni, ut sua sibi pecunia hodie illam faciat leno libertam suam,

    id. Pers. 1, 3, 1:

    suo sibi gnato,

    id. As. 4, 2, 16:

    hunc telo suo sibi a foribus pellere,

    id. Am. 1, 1, 113:

    sua sibi ingenua indoles,

    id. Mil. 3, 1, 38:

    suo sibi gladio hunc jugulo,

    Ter. Ad. 5, 8, 35:

    uvas suo sibi pampino tegito,

    Col. Arb. 11:

    suo sibi jure ablui,

    id. R. R. 12, 7; 12, 41:

    suo sibi argumento refutatus,

    Gell. 5, 10, 16:

    suo sibi lacte aleret,

    id. 12, 1, 6:

    a suis sibi parentibus,

    App. M. 1, p. 104, 35:

    in suis sibi domibus,

    id. ib. 1, p. 106, 31; 4, p. 157, 7;

    6, p. 186, 24: qui Deo... sua sibi opera praetulerunt,

    Lact. 2, 5, 6; 3, 28, 20:

    in suo sibi pervoluta sanguine,

    App. M. 8, p. 207, 22; Vitr. 8, 7:

    cum sua sibi natione captivus,

    Min. Fel. 10, 4:

    IN SVO SIBI POSITVS,

    Inscr. Orell. 4495:

    AEDEM CVM SVO SIBI HYPOGAEO,

    Inscr. Rein. p. 646, 109.—In many passages in class. prose sibi occurs with suus, but retains its pronom. force:

    factus consul est bis, primum ante tempus, iterum sibi suo tempore, rei publicae paene sero,

    in good time for himself, Cic. Lael. 3, 11:

    satis superque esse sibi suarum cuique rerum,

    id. ib. 13, 45:

    priusquam tu suum sibi venderes, ipse possedit,

    id. Phil. 2, 37, 96:

    vult ille inbecillitatis sibi suae conscius timere pituitam?

    Sen. Q. N. 6, 2, 4 (v. suus II. D. 3. a).

    Lewis & Short latin dictionary > sui

См. также в других словарях:

  • fiducia — {{hw}}{{fiducia}}{{/hw}}s. f.  (pl. cie ) Senso di affidamento e di sicurezza che viene da speranza o stima fondata su qlcu. o qlco.: fiducia nell avvenire; nutrire fiducia in qlcu. | Persona, uomo di –f, di cui ci si fida completamente | Ufficio …   Enciclopedia di italiano

  • sperare — 1spe·rà·re v.tr. e intr. (io spèro) FO 1a. v.tr., attendere con fiducia l attuazione di un evento che potrà recare benefici o soddisfazioni o costituirà l esito positivo di una situazione incerta o difficile: spero di superare l esame, spero di… …   Dizionario italiano

  • sperare — [lat. sperare, der. di spes spei speranza ] (io spèro, ecc.). ■ v. tr. [attendere con animo fiducioso il realizzarsi di qualcosa di positivo, seguito da frase oggettiva esplicita o implicita, o da compl. diretto indefinito: spero di rivederti… …   Enciclopedia Italiana

  • sfiducia — sfi·dù·cia s.f. AD 1. mancanza di fiducia, diffidenza nella riuscita di qcs. o nelle capacità proprie o altrui: avere sfiducia in qcs., nutrire sfiducia per qcn., esprimere, manifestare la propria sfiducia Sinonimi: diffidenza, pessimismo,… …   Dizionario italiano

  • sostentare — so·sten·tà·re v.tr. (io sostènto) 1. OB LE reggere, sostenere: come per sostentar solaio o tetto (Dante); fig., difendere, appoggiare; tollerare, sopportare 2a. CO fornire a qcn. il necessario per vivere: sostentare la propria famiglia | nutrire… …   Dizionario italiano

  • speranza — /spe rantsa/ s.f. [provenz. esperansa, dal lat. sperare sperare ]. 1. [sentimento di aspettazione fiduciosa nella realizzazione, presente o futura, di quanto si desidera: nutrire, infondere s. ] ▶◀ (poet.) speme. ‖ fiducia, ottimismo.… …   Enciclopedia Italiana

  • sospetto — 1so·spèt·to s.m. 1. FO dubbio, supposizione riguardo a qcn. o qcs.: sospetto fondato, infondato, destare, nutrire sospetti; timore, diffidenza che s insinua nell animo: avere sospetti sulla lealtà di qcn., ho il sospetto che voglia incastrarmi |… …   Dizionario italiano

  • ottimismo — s.m. [dal fr. optimisme, der. del lat. optimus ottimo ]. [disposizione psicologica che induce a considerare prevalentemente i lati migliori della realtà, a confidare nella buona riuscita delle cose e sim.: guardare con o. al futuro ; nutrire un… …   Enciclopedia Italiana

  • temere — /te mere/ [lat. timēre ] (io témo, ecc.). ■ v. tr. 1. a. [provare timore di fronte a ciò che può essere considerato dannoso, pericoloso e sim., anche seguito da prop. oggettiva esplicita o implicita: t. il licenziamento ; temo di essere… …   Enciclopedia Italiana

  • sospettare — A v. tr. 1. (qlcu. + di + qlco., + che + congv.) ritenere colpevole 2. intuire, subodorare, dubitare 3. (+ che + congv.) credere, pensare, immaginare, supporre B v. intr. 1. (+ di) …   Sinonimi e Contrari. Terza edizione

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»